- ۱۴ خرداد ۹۲ ، ۲۳:۰۹
اصغر زارع کهنمویی، حریم امام: در جمهورى اسلامى هیچ فرقى بین ترک و کرد و لُر و عرب و فارس و بلوچ نمی باشد.» (صحیفه امام، ج9، ص317) این سخن رهبر کبیر انقلاب و سخنان بسیاری از این دست، نشان از فربهگی بینش عدالتطلبانه قومی و مذهبی در اندیشه معمار نظام است. امام خمینی با امضای متن قانون اساسی، این تفکر را که کمابیش در اصول مختلف آن بخصوص در اصول پانزده و نوزده منعکس شده، تایید کرد. تاکیدات مدام امام بر رفع هرگونه تبعیض قومی و مذهبی اما، آنچنانکه باید، مورد اعتنای برخی گروهها قرار نگرفت. به رغم تاکید امام بر دوری از ناسیونالیسم، برخیها بر طبل ناسیونالیسم افراطی کوبیدند و به رغم تاکید امام بر همهنوع برابری، بیعدالتیها و بیمهریهای غیرقابلانکاری بر اقوام و مذاهب مختلف رفت . هفته نامه "حریم امام"، بر اساس رسالت قانونی و شرعی خود، سعی دارد همچون موضوعات دیگر، در این حوزه نیز، ذیل اقتراحی با عنوان «برابری و رفع تبعیض» به گفتگوبا صاحبنظران حوزه قومیتها و نیز نخبگان همه گروههای قومی کشور بنشیند و ضمن تبیین دیدگاههای امام، به بررسی چگونگی احقاق حقوق اقوام با توجه به ظرفیتهای قانون اساسی بپردازد تا از این رهگذر، حقوق شهروندی همه گروهها از جمله حقوق اقوام را مورد تاکید و گوشزد قرار دهد. دکتر مجتبی مقصودی، رییس انجمن علوم سیاسی ایران، میهمان برگ دوم این اقتراح است. وی در این گفتگو، با تحلیل تاریخی مساله قومیت در ایران، به تاکید بر رعایت حقوق شهروندی و حقوق قومیت ها، اجرای اصل 15 را نخستین راه چاره می داند و می گوید: نباید در شرایط فعلی اجرای اصول ۱۵ و ۱۹ را به تعلل واگذار نماییم. این استاد علوم سیاسی، در جای دیگری از گفتگو می گوید: متاسفانه همچنان کفه ترازو به سمتی سنگینی می کند که در ایران مسایل قومی به خارجی ها پیوند زده و از تحلیل و تبیین واقعی، همه جانبه نگر و واقع بینانه سرباز زده می شود.
***
فهرست مطالبِ اقتراح «برابری و رفع تبعیض» / حریم امام
اصغر زارع کهنمویی - نسیم بیداری: دکتر آرش نراقی را میتوان جسورترین متفکر تمام سالهایی دانست که اندیشهی مدرن و انسانیِ «حقوق بشر» فراگفتمانِ محافل سیاسی و روشنفکری شده است؛ گفتمانی که حتی تجددگراترین روشنفکران نیز، در سویههایی، یا به باور عمیق آن نرسیدهاند و به انکار آن میپردازند و یا نگاه کاریکاتوری به محتوای آن دارند. در خوشبینانهترین حالت، یک نوع نسبیتگرایی فرهنگی کلانی بر گرایشها و روایتهای روشنفکران ما از حقوق بشر حاکم است. آرش نراقی از این حیث متفکری است که تلاش دارد، به طرز عریان، خارج از چارچوبهای حاکم بر عرف روشنفکری، از بحث درباره مفهوم کلی حقوق بشر عبور کرده و یک به یک به مصادیق آن ورود کند. برای ارزیابی کارنامه روشنفکری دینی، گفتوشنود با آرش نراقی به عنوان فعالترین نماینده این نحله فکری در حوزه حقوق بشر میتواند بسیار سودمند باشد. در این گفتگو، این فیلسوف دین، ضمن دفاع تحلیلی از کارنامه روشنفکری دینی در تبیین نظریه دینی و پذیراندن حقوق بنیادی انسان، به چالشها و ضعفهای آن در تعریف مصادیق میپردازد. او در بخش پایانی گفتگو، به ارائه پاسخ به پرسشهای ناظر به یکی از اساسیترین مصادیق حقوق بشر یعنی حقوق گروههای قومی میپردازد. او دراین باره، از نظریه فیلسوفان جدید حقوق بشر سخن میگوید و افزون بر حقوق فردی، حقوق جمعی را نیز مشمول حقوق بشر میخواند و حقوق گروههای قومی را ذیل این حقوق، به عنوان لوازم دموکراسی عادلانه میخواند. او میگوید؛ اگر کسانی حقوق قومیتها را نپذیرند، اساسا به حقوق بشر اعتقاد ندارند. راهحل او برای رفع تنازعات قومی، گفتگوی منتقدانه، پذیرش حقوق متقابل و دوری از فضای عاطفی و غیرمنطقی است. نراقی همچنین از بیاعتنایی نهاد قدرت و جامعه روشنفکری به حقوق قومیتها، بهشدت گلایه میکند.