گفتگو با محسن رهامی؛ قانون و جامعه مدنی / اعتماد

اصغر زارع کهنمویی - اعتماد: قانون را رکن جامعه مدنی خوانده‌اند اما کدام قانون؟ اگر قانون برای تاسیس جامعه مدنی، کافی است چرا جامعه ما با وجود یک قرن تجربه زیسته در حوزه قانون، هنوز با جامعه مدنی فاصله جدی دارد؟ چرا ما صد سال تمام قانون نوشته‌ایم اما به جامعه مدنی نرسیده‌ایم؟ قانون خوب چیست و آن را چه کسانی می‌نویسند؟ موانع قانونی شکل‌گیری جامعه مدنی چیستند؟ فقه کجای بردار جامعه مدنی قرار دارد؟ نخبگان سیاسی و مذهبی ما با جامعه مدنی چه کرده‌اند؟ کارویژه‌های دولت روحانی و راهبرد مجموعه اصلاح‌طلبان برای تقویت جامعه مدنی چه باید باشد؟ این سوالات و سوالاتی از این دست، محور گفتگوی اعتماد با دکتر محسن رهامی، حقوقدان است. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب، ضمن تبیین جایگاه قانونی شوراها، مجلس، نخبگان، دولتمردان در جامعه مدنی، بر اهمیت اداره غیرمتمرکز کشور و تاسیس پارلمان‌های محلی ذیل قانون شوراها تاکید کرد.

جامعه مدنی، صحیفه‌ای برای بازخوانی یک گفتمان / اعتماد

تنها زمانی می‌توان جامعه ایرانی را جامعه‌ای رو به توسعه و تعالی خواند که گفتمان‌های کلان جامعه مدنی در آن نهادینه شده باشد. بدون تاسیس جامعه مدرن مدنی البته بر باروی میراث فرهنگی و فکری گذشته، نمی‌توانیم به رفاه انسانِ نگرانِ جامعه خودمان اندیشه کنیم. جامعه مدنی، تعریف خود را دارد. هر جامعه‌ای را نمی‌توان جامعه مدنی خواند. باید برای اطلاق این عنوان به جامعه خود، حتما در جستجوی تاسیس مولفه‌ها و گفتمان‌های چندوجهی آن باشیم.

مهم‌ترین ویژگی جامعه مدنی، استقلال جامعه از دولت است. همان‌طور که روسو می‌اندیشید، نمی‌توان به جامعه بدون نهادهای مستقل از حاکمیت، عنوان جامعه مدنی نهاد. در جامعه مدنی، دولت جز برای کمک به قوام و دوام آن حضور ندارد. انسانِ جامعه مدنی از هیچکس جز قانونی که اراده جمعی وضع کرده، تبعیت نمی‌کند. در جامعه مدنی، دولت حاکم نیست قانون حاکم است. جامعه مدنی یعنی خروج دولت از آیین‌ها، رسوم، عقاید و زیست اجتماعی انسان‌ها. در جامعه مدنی، این خود فرد است که خارج از اراده حاکمیت تصمیم می‌گیرد جشن عمومی نوروز و عزای ملی عاشورا برگزار کند.

«حق» سرواژه جامعه مدنی است. جامعه مدنی یعنی از یک سو تلاش حاکمیت برای تحقق حقوق مردم و پاسخ‌گویی برای هرگونه کنش حاکمیتی و در سوی دیگر، آزادی مردم برای پیگیری تمامی مطالبات و تحقق همه حقوق. با این تعریف، جامعه مدنی را حاکمیت و ملت توامان می‌سازند اما در این تعاون به‌ظاهر همسان، آنچه برای حاکمیت تکلیف است برای مردم حق است. و حاکمیت برای تحقق چنین حقی، به جایگاه تکلیف رسیده است. پس جامعه مدنی، تلاشی است تمام‌‌قد برای رفاه، ازادی و آسایش انسان.

گفتگو با پیتر سینگر: باید شرایط را تغییر داد / صبح‌آزادی

اصغر زارع کهنمویی؛ صبح آزادی: تنها در سومالی، 11 میلیون انسان به‌دلیل گرسنگی در آستانه مرگی دل‌آزار هستند. این فاجعه بزرگ انسانی اگر چه دلایل اقتصادی، زیست‌محیطی و سیاسی متعددی دارد اما آنچه در میان مجموعه دلایل، به‌عمد نادیده گرفته می‌شود، نسبت اخلاق و فقر است. بررسی جایگاه بداخلاقی‌ها در گسترش فقر، دلیل اصلی کنکاش در اندیشه‌های پیتر سینگر فیلسوف اخلاق دانشگاه پرینستون آمریکا است که نظریه‌اش در خصوص اخلاق و فقر شهرت جهانی دارد. در این میان، گفتگوی اختصاصی با خود پیتر سینگر مایه مباهات بسیار است. سینگر در این گفتگو، تداوم فقر را محصول بی‌اعتنایی قدرتمندان عنوان می‌کند و همگان را به تلاش برای از بین بردن فقر حتی در مقیاسی کوچک‌تر فرامی‌خواند